Ηθική ευθυνη των Βουλγάρων για την γενοκτονία των Εβραίων της Μακεδονίας

Η Οργάνωση των Εβραίων στη Βουλγαρία «Σαλόμ» ζήτησε από την κυβέρνηση να αναλάβει την ηθική ευθύνη για τις ενέργειες της βουλγαρικής εξουσίας, που υποστήριζε τους Ναζί, απέναντι στους Εβραίους την περίοδο 1941-1943.

Από την Οργάνωση παραδέχονται ότι οι Βούλγαροι Εβραίοι σώθηκαν από την απέλαση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης των Ναζί, ταυτόχρονα όμως τονίζουν ότι “η απέλαση των Εβραίων της Θράκης, της Μακεδονάις και την πόλης Πίροτ στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου αποτελεί ιστορικό γεγονός, το οποίο κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί”.

“Την ευθύνη για την απέλαση του εβραϊκού πληθυσμού στις συγκεκριμένες περιοχές είχαν οι γερμανικές αρχές, μαζί με την βουλγαρική κυβέρνηση η οποία υποστήριζε τους Ναζί, καθώς και η έλλειψη αντίστασης του ντόπιου πληθυσμού”, επισημαίνουν από την Οργάνωση «Σαλόμ».

Ταυτόχρονα από την Οργάνωση θεωρούν ότι τα ιστορικά γεγονότα για την μοίρα των Εβραίων στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου στη Βουλγαρία και στα εδάφη που διοικούνταν από τη βουλγαρική κυβέρνηση, δεν μπορούν “να αποτελούν αφορμή για αντιβουλγαρική προπαγάνδα σημερα και στο μέλλον”.

Η στάση αυτή εγκρίθηκε από το ανώτατο διοικητικό όργανο της «Σαλόμ» – την Συνέλευση απολογισμού και εκλογών της Οργάνωσης στις 4 Δεκεμβρίου του 2011 και επιβεβαιώθηκε από το Εκτελεστικό γραφείο της «Σαλόμ» στις 31 Ιανουαρίου του 2013.

Φέτος η Βουλγαρία θα τιμήσει τη συμπλήρωση 70 ετών από τη σωτηρία των Βουλγάρων Εβραίων με μια σειρά εκδηλώσεων εντός και εκτός της χώρας. Η Βουλγαρία έσωσε τη ζωή 48 000 Εβραίων, αλλά δεν κατάφερε να σταματήσει την απέλαση 11 000 Εβραίων από τις περιοχές που προσαρτήθηκαν στη Βουλγαρία στη διάρκεια του πολέμου στην Μακεδονία και τη Θράκη.

Το θέμα σχολιάστηκε από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας Ρόσεν Πλεβνελίεφ στα τέλη Ιανουαρίου ως εξής: “Ο κόσμος θα μας δείξει τον σεβασμό του, όταν αποκαλύψουμε τα γεγονότα, και όχι όταν αποσιωπούμε τη μία ή την άλλη πλευρά του ζητήματος”.

“Η αλήθεια είναι κατηγορηματική και δείχνει ότι η Βουλγαρία δεν ήταν σε θέση και δεν μπορούσε να σώσει τους Εβραίους της Μακεδονίας και της Θράκης, από την άλλη όμως κατάφερε να κάνει κάτι εξαιρετικό που δεν μπόρεσε να το κάνει κανείς άλλος – να σώσει πάνω από 48 600 ζωές”, είπε ο Πλεβνελίεφ.

Μέχρι στιγμής δεν είναι γνωστό άλλη επίσημη εβραϊκή οργάνωση να έχει ζητήσει από τη Βουλγαρία να αναλάβει την ευθύνη για την απέλαση των Εβραίων της Μακεδονίας και της Θράκης. Το Ισραήλ, με το οποίο η Βουλγαρία συνεργάζεται ενεργώς τα τελευταία χρόνια, αναγνωρίζει ότι η χώρα έχει σώσει τους Εβραίους της.

Η επίσημη βουλγαρική ιστοριογραφία υποστηρίζει με κατηγορηματικό τρόπο την άποψη ότι η Βουλγαρία έσωσε όλους τους Εβραίους της. Ορισμένοι επιστήμονες και κοινωνικά πρόσωπα που υποστηρίζουν την αντίθετη άποψη κατηγορούνται για αντιβουλγαρική προπαγάνδα. Έτσι κι αλλιώς όπως για όλα τα σημαντικά και επίμαχα θέματα της βουλγαρικής ιστορίας στη χώρα δεν υπάρχει σοβαρή, πολιτιστική και τεκμηριωμένη συζήτηση.

Για την κατάσταση αυτή βοήθησε και η καμπάνια που ξεκίνησε στην Π. Γ. Δ. Μ. στόχος της οποίας ήταν να δείξει στον κόσμο την αλήθεια για το γεγονός ότι δεν σώθηκαν όλοι οι Βούλγαροι Εβραίοι. Για το σκοπό αυτό δημιουργήθηκε και η ταινία “Τρίτο ημίχρονο”, που διηγείται την ιστορία της ομάδας ποδοσφαίρου «Μακεδονία» (Σκόπια), που έλαβε μέρος στο Κρατικό Πρωτάθλημα Ποδοσφαίρου της Βουλγαρίας την περίοδο 1941-1944. Ο αγώνας της ομάδας ποδοσφαίρου έχει παρουσιαστεί ως αγώνας των Μακεδόνων εθνικιστών εναντίων των Βουλγάρων εισβολέων.

Στις αρχές Φεβρουαρίου η σκοπιανή εφημερίδα “Vecher” παρουσίασε έγγραφα αρχείου τα οποία, σύμφωνα με την εφημερίδα, δείχνουν ξεκάθαρα ότι οι βουλγαρικές αρχές στα Σκόπια το 1943 όχι μόνο ήξεραν, αλλά και οργάνωσαν την μεταφορά των Εβραίων με τελικό προορισμό το στρατόπεδο συγκέντρωσης της Τρεμπλίνκα στην Πολωνία.

Η Βουλγαρία αντέδρασε με αποφασιστικότητα στην προπαγάνδα των Σκοπίων, η οποία κυκλοφόρησε στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Η κινηματογραφική «απάντηση» της Βουλγαρίας ήταν η τηλεοπτική σειρά “Οι μη παραδομένοι”, που αυτή τη στιγμή γυρίζεται με παραγγελία της κυβέρνησης και πρόκειται να προβληθεί τον Μάρτιο στην Κρατική Τηλεόραση ΒΝΤ.

Το αίτημα της «Σαλόμ» όμως η Βουλγαρία να αναλάβει την ηθική ευθύνη για τις ενέργειες της βουλγαρικής εξουσίας απέναντι στους Εβραίους το 1941-1943 αποτελεί σοβαρή πρόκληση για την κυβέρνηση, επειδή έρχεται από μια παραδοσιακή εβραϊκή οργάνωση.

Η Οργάνωση των Βουλγάρων Εβραίων «Σαλόμ» ενώνει πάνω από 6 000 Βούλγαρους πολίτες εβραϊκής καταγωγής.

Η Οργάνωση συντονίζει όλες τις μορφές της εβραϊκής ζωής στη χώρα και φροντίζει για την υπεράσπιση των συνταγματικών δικαιωμάτων των Εβραίων στη χώρα.

Πρόεδρος της «Σαλόμ» είναι ο Μαξίμ Μπενβενίστι, ΔιδάκτωρΤεχνικών Επιστημών. Είναι ιδιοκτήτης εταιρείας στον κλάδο των τεχνικών συστημάτων ασφάλειας.

Από το 2002 είναι μέλος της ηγεσίας του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου των Εβραϊκών Κοινοτήτων.