Ζωή και θάνατος στην Αν. Μακεδονία και Θράκη

Σε μία εικοσαετία (1981- 2001), η μέση προσδοκώμενη ζωή στη γέννηση, για το σύνολο της χώρας, αυξήθηκε κατά 2,6 έτη για τους άνδρες (από 73,3 σε 75,9 έτη) και 3,1 έτη για τις γυναίκες (από 77,8 σε 80,9 έτη). Κατά την πρώτη δεκαετία παρατηρούμε ελαφρώς μεγαλύτερη βελτίωση του προσδόκιμου και για τα δύο φύλα (1,44 για τους άνδρες και 1,85 για τις γυναίκες το 1981-1991) έναντι της δεύτερης (1,16 για τους άνδρες και 1,25 έτη για τις γυναίκες το 1991-2001),.

Η διαφορά μεταξύ των προσδόκιμων ανδρών και γυναικών αυξάνει ελαφρώς ανάμεσα στο 1981-1991 (περίπου μισό έτος) ενώ κατά το 1991-2001 σταθεροποιείται γύρω στα 5 έτη.

Τα παραπάνω αναφέρουν σε έρευνά τους οι Μιχάλης Αγοραστάκης και Ζαχαρούλα Μίχου, ερευνητές στο Εργαστήριο Δημογραφικών και Κοινωνικών Αναλύσεων (ΕΔΚΑ) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας – Τμήμα Μηχανικών Χωροταξίας, Πολεοδομίας και Περιφερειακής Ανάπτυξης.

Αναφορικά με τους άνδρες, στο σύνολο της χώρας, το 1981 η μέση προσδοκώμενη ζωή στη γέννηση (e0)”άγγιζε”, σύμφωνα με την έρευνα, τα 73,30 έτη, τιμή κάτω από την οποία συναντάμε 22 νομούς. Συγκεκριμένα, οι νομοί Ξάνθης και Ροδόπης σημειώνουν τιμές χαμηλότερες των 70 ετών (68,35 και 69,89 έτη, αντίστοιχα), γεγονός που τους “απομονώνει” χωρικά από τους υπόλοιπους νομούς, που εντοπίζονται στην κεντρική και βόρεια Ελλάδα καθώς και τα Δωδεκάνησα, με τιμές που κυμαίνονται από 71,74 έτη (Θεσπρωτία) έως 73,18 έτη (Δωδεκάνησα).

Επίσης, σε αυτή την κατηγορία συναντώνται οι νομοί Αττικής και Θεσσαλονίκης, οι οποίοι μαζί με δύο νομούς της Θεσσαλίας (Λάρισα και Μαγνησία), τρεις νομούς της Μακεδονίας (Ημαθία, Δράμα, Σέρρες) και το νομό Αιτωλοακαρνανίας, διαφέρουν στατιστικά σημαντικά με τιμές χαμηλότερες από εκείνη της χώρας.

Στον αντίποδα, 14 χωρικές ενότητες σημειώνουν τιμές υψηλότερες των 73,30 ετών και συγκεκριμένα από 73,34 έτη (Νησιά Ιονίου) έως 74,72 έτη (Γρεβενά).

Στην κορυφή της ιεραρχίας της μέσης προσδοκώμενης ζωής στη γέννηση (e0) ανά φύλο των υπολοίπων 10 νομών, εντοπίζονται, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο κ.
Αγοραστάκης, οι νησιωτικοί νομοί Λασιθίου και Κυκλάδων, οι οποίοι μαζί με δύο νομούς της Κρήτης (Ηράκλειο και Ρέθυμνο), τρεις νομούς της Πελοποννήσου (Αρκαδία, Λακωνία και Κόρινθο) καθώς και δύο νομούς της Στερεάς Ελλάδας (Φωκίδα και Φθιώτιδα), διαφέρουν στατιστικά σημαντικά με τιμές υψηλότερες από εκείνη της χώρας.

Μία δεκαετία αργότερα, το 1991 το προσδόκιμο ζωής (e0) των ανδρών διαμορφώθηκε στα 74,74 έτη, αυξανόμενο κατά 1,44 έτη. Χαμηλότερες τιμές από εκείνη της χώρας, σημειώνονται σε 17 νομούς εκ των οποίων τις δύο τελευταίες θέσεις διατηρούν η Ξάνθη και η Ροδόπη με 70,91 και 71,46 έτη, αντίστοιχα.

Μεταξύ των υπολοίπων 15 που κυμαίνονται από 73,13 έτη (Δράμα) έως 74,62 έτη (Τρίκαλα), σχηματίζονται τρεις χωρικοί θύλακες: ένας στη βόρεια, ένας στην κεντρική ηπειρωτική και ένας στην ανατολική νησιωτική Ελλάδα (Δωδεκάνησα).

Η Αττική και η Θεσσαλονίκη, μαζί με το νομό Αιτωλοακαρνανίας, τρεις νομούς της Μακεδονίας (Πέλλα, Σέρρες και Δράμα) και τον Έβρο διαφέρουν στατιστικά σημαντικά (χαμηλότερα) από την τιμή της χώρας.

Όσον αφορά την κορυφή της κατάταξης της μέσης προσδοκώμενης ζωής στη γέννηση e0, κατά το 1991, παρατηρείται ότι οι δύο νησιωτικοί νομοί του Λασιθίου και των Κυκλάδων καταλαμβάνουν πλέον χαμηλότερες θέσεις, αλλά εντός της πρώτης πεντάδας, με την Αρκαδία και τη Λακωνία να ανέρχονται στις δύο πρώτες θέσεις.

Ταυτόχρονα, 27 χωρικές ενότητες σημειώνουν τιμές υψηλότερες της χώρας, εκ των οποίων οι τρεις νομοί της Κρήτης (Λασίθι, Ηράκλειο και Χανιά), οι Κυκλάδες, η Μεσσηνία, η Βοιωτία καθώς και δύο νομοί της Δυτικής Μακεδονίας (Γρεβενά και Καστοριά), διαφέρουν στατιστικά σημαντικά (υψηλότερα) από αυτή. Το 2001, η μέση προσδοκώμενη ζωή των ανδρών αυξάνει κατά 1,16 έτη, “αγγίζοντας” τα 75,9 έτη, χαμηλότερα από το οποίο βρίσκουμε συνολικά 20 νομούς.

Στις δύο τελευταίες θέσεις της συνολικής κατάταξης, παρατηρείται αντιστροφή μεταξύ Ροδόπης (72,59 έτη) και Ξάνθης (72,64 έτη) σε σχέση με τα προηγούμενα έτη.

Οι υπόλοιποι 18 νομοί παρουσιάζουν εύρος τιμών από 73,98 έτη (Έβρος) έως 75,88 έτη (Άρτα) και εντοπίζονται γεωγραφικά κυρίως στη Στερεά Ελλάδα, τη Μακεδονία και τη Θράκη.

Από αυτούς, δύο νομοί της Κεντρικής και Στερεάς Ελλάδας (Αττικής και Αιτωλοακαρνανία), η Καρδίτσα, τρεις νομοί της Ανατολικής Μακεδονίας (Καβάλα, Σέρρες και Κιλκίς), καθώς και ο Έβρος διαφέρουν στατιστικά σημαντικά (χαμηλότερα) από την τιμή της χώρας.

Στις θέσεις με τα υψηλότερα προσδόκιμα επανέρχονται οι νησιωτικοί νομοί του Λασιθίου (78,10 έτη) και των Κυκλάδων (77,87 έτη), ενώ οι υπόλοιπες 24 χωρικές ενότητες, σημειώνουν προσδόκιμα από 75,95 έτη (Θεσσαλονίκη και Μαγνησία) έως 77,56 έτη (Λακωνία). Διαμορφώνοντας αφενός, μια ζώνη “υψηλότερης” επιβίωσης κατά μήκος της Κεντρικής Ελλάδας και αφετέρου υψηλά προσδόκιμα στους νομούς Φωκίδας και Ευρυτανίας, στο σύνολο των νομών της Πελοποννήσου και της Κρήτης, στα Δωδεκάνησα και στα Νησιά Βορείου Αιγαίου.

Τρεις νομοί της Πελοποννήσου (Λακωνία, Κορινθία και Ηλεία), καθώς και οι νομοί Ηρακλείου, Ιωαννίνων και Δωδεκανήσου διαφέρουν στατιστικά σημαντικά (υψηλότερα) από την τιμή της χώρας.