Άποψη - Γνώμη

Published on May 16th, 2015 | by fileto

0

Οι Εβραίοι της Καβάλας δεν υπάρχουν πια

Από το 1527 ο περιηγητής Μπελόν αναφέρει την ύπαρξη Εβραίων στην Καβάλα όταν η πόλη ήταν μικρή και την κατοικούσαν Έλληνες και Τούρκοι.

Οι Εβραίοι αυτοί ακολούθησαν τους Τούρκους όταν κατέλαβαν με τον Σουλειμάν τον μεγαλοπρεπή την Βούδα στην Ουγγαρία και επειδή ήταν εξόριστοι τους πήραν μαζί τους και  μέσω Κωνσταντινούπολης τους εγκατέστησαν στην μικρή τότε Καβάλα.

Άλλη πηγή αναφέρει ότι οι Εβραίοι της Θεσσαλονίκης και της Καβάλας ήρθαν από το μακρινό Καντίζ της Ισπανίας όταν εξόριστοι η Ισαβέλλα και ο Φερδεινάνδος ο Β΄ τους φόρτωσε σε καράβια και τους έδιωξε από την  Ιβηρική, κατηγορώντας τους ως υπαίτιους για τον βαρύ λιμό που είχε ξεσπάσει τότε, στα 1492.

Οι Εβραίοι της Καβάλας ήταν έμποροι και εργάτες καπνού επί το πλείστον και έδωσαν στην πόλη αίγλη, χρήμα και πρεστιζ.

Τα καλύτερα καταστήματα της πόλης τα είχαν οι ίδιοι και παράλληλα φρόντιζαν και για την οργάνωσή της αλλά και την διασύνδεσή της με τον υπόλοιπο κόσμο όπου είχαν προσβάσεις.

Δεν είναι τυχαίες οι σχέσεις της καπνούπολης Καβάλας με την Αυστρουγγαρία, την Κωνσταντινούπολη και την Αμερική, για την πώληση καπνών ανατολικού τύπου που παρήγαγε η γή της Μακεδονίας και Θράκης.

Μετά ήρθαν οι πρόσφυγες με την Μικρασιατική καταστροφή το 1922 και η Καβάλα μεγάλωσε και έγινε το κέντρο εμπορίου της Αν. Μακεδονίας και Θράκης, κορυφαίο εξαγωγικό κέντρο ειδικά στον καπνό, μεγαλύτερο της Θεσσαλονίκης.

Η πορεία φάνταζε μοναδική αλλά ήρθε ο δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος, που αποτέλεσε για τους Εβραίους της Καβάλας την αρχή του τέλους της παραμονής τους στην περιοχή.

Το Ολοκαύτωμα 1.484 Εβραίων της Καβάλας, που τους μάζεψαν οι Βούλγαροι τον Μάρτιο του 1943 και τους μετέφεραν στο στρατόπεδο εξόντωσης των Γερμανών συνεργατών τους, στην Τρεμπλίνκα της Πολωνίας, δέκα μέρες πριν την αναχώρηση των συρμών με τους περίπου 50.000 Θεσσαλονικείς Εβραίους και αφάνισε ολόκληρη την εβραϊκή κοινότητα της Καβάλας, ήταν ένα φρικιαστικό έγκλημα των ναζί.

Οι περιουσίες τους λεηλατήθηκαν και περίπου 40 άτομα που κατάφεραν και γλίτωσαν, είτε γιατί απουσίαζαν εκείνες τις μέρες από την Καβάλα, είτε γιατί εργάζονταν σε στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, επέστρεψαν «σε μία πόλη χωρίς αναμνήσεις, χωρίς ελπίδα, σε μία πόλη νεκρή», όπως αναφέρει στο «Εθνος» ο επί 32 χρόνια πρόεδρος της Διαχειριστικής Επιτροπής της Ισραηλιτικής Κοινότητας Καβάλας, Βίκτωρ Βενουζίου.

Οι Εβραίοι της Καβάλας σήμερα δεν υπάρχουν πια, οι εναπομείναντες απόγονοι μετακόμισαν σε Θεσσαλονίκη, Ευρώπη, Αμερική και Ισραήλ.

Οι περιουσίες τους που είναι σημαντικές είτε λεηλατήθηκαν μέσα σε σκοτεινές εποχές, είτε σήμερα ρημάζουν στο κέντρο της πόλης, όπως η παλιά Συναγωγή τους.

Στα Γενικά Αρχεία του Κράτους υπάρχουν φωτογραφίες και ιστορικά από την παρουσία της Εβραικής Κοινότητας της Καβάλας .

Είναι συγκλονιστικές οι εικόνες που μεταφέρει γι’ αυτούς ο Θρασύβουλος Παπαστρατής ο οποίος έχει γράψει πολλά βιβλία για τους Εβραίους της Ελλάδας, και σημειώνει στο βιβλίο που αναφέρεται στην Καβάλα: «Ο Εβραϊσμός της Καβάλας, εξαφανισμένος πια, έχει μεγάλο ιστορικό βάθος και ξεχωριστή σημασία για τη γενικότερη ιστορία της Μακεδονικής πόλης».

Τζάμπα έχει ξεσπάσει τόσος ντόρος από την απόφαση αναβολής των αποκαλυπτηρίων μνημείου για το Ολοκαύτωμα των Εβραίων της Καβάλας για λόγους που μόνο οι αποφασίσαντες γνωρίζουν και φυσικά το έχουν μετανιώσει πικρά.

Δεν υπήρχε λόγος μια και από τις διηγήσεις που μεταφέρει ο ιστορικός Βασίλης Ριτζαλέος των ημερών εκείνων δακρύζει και ο πιο σκληρός εθνικιστής.

«Οι Εβραίοι της Καβάλας έχοντας ελάχιστες αποσκευές μαζί τους συγκεντρώθηκαν στις καπναποθήκες της εβραϊκής εταιρείας Commercial Company of Salonica Ltd στην οδό Αδόλφου Χίτλερ 97 (οδός Βενιζέλου προπολεμικά), η οποία ανήκε πλέον στον Βούλγαρο καπνέμπορο Βλαντιμίρ Ναούμοφ».

Στις 7 και 8 Μαρτίου 1943 έφτασαν στην Καβάλα 15 στρατιωτικά οχήματα από την Ξάνθη και ανέλαβαν τη μεταφορά των Εβραίων στον σιδηροδρομικό σταθμό της Δράμας. Απο εκεί μετά από μεγάλο ταξίδι τους οδήγησαν στο στρατόπεδο εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα στην Πολωνία. Οι Εβραίοι έμπαιναν μέσα και υποχρεώνονταν να βγάλουν όλα τα ρούχα τους για να κάνουν μπάνιο. Έτρεχαν γυμνοί κατά μήκος ενός περιφραγμένου μονοπατιού, γνωστού ως «σωλήνας», που οδηγούσε στους θαλάμους αερίων, οι οποίοι έφεραν την παραπλανητική επιγραφή «λουτρά». Μόλις οι πόρτες έκλειναν αεροστεγώς, ένας κινητήρας διοχέτευε μονοξείδιο του άνθρακα. Όλοι έπεφταν νεκροί».


About the Author



Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to Top ↑