Published on August 12th, 2020 | by fileto

Τα καπνά μας στοιχείο πολιτιστικής κληρονομιάς

Την εγγραφή δεκαέξι νέων στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας, με απόφαση της Υπουργού Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνας Μενδώνη, ανακοίνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Όπως δήλωσε η κ. Μενδώνη, «τα δεκαέξι στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας αποτυπώνουν πυκνές πτυχές της λαϊκής έκφρασης και δημιουργικότητας των Ελλήνων, είτε αφορούν τη μουσική και το χορό, είτε τεχνογνωσίες και παραδοσιακούς τρόπους καλλιέργειας οι οποίες προάγουν την αειφορική διαχείριση των φυσικών πόρων. Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά είναι η συλλογική μας ταυτότητα. Στην Ελλάδα, από το 2008 μέχρι σήμερα, έχουν εγγραφεί στο Εθνικό Ευρετήριο 39 στοιχεία. Η εγγραφή 16 ακόμη στοιχείων αποδεικνύει τη σημασία που δίνουμε στην προστασία των προφορικών παραδόσεων και εκφράσεων, στις κοινωνικές πρακτικές και εορταστικές εκδηλώσεις, στις γνώσεις που αφορούν στη φύση, στην τεχνογνωσία που συνδέεται με την παραδοσιακή χειροτεχνία. Σε όλα εκείνα τα στοιχεία, που συνθέτουν την ελληνική λαϊκή παράδοση και την άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά. Εκφράζουμε τα πιο θερμά μας συγχαρητήριά στις κοινότητες των ανθρώπων που ασκούν αυτά τα στοιχεία της κληρονομιάς και φρόντισαν, με ιδιαίτερη επιμέλεια και αγάπη, την αποτύπωσή τους και την εγγραφή τους στο Εθνικό Ευρετήριο της Ελλάδας. Θα είμαστε στο πλάι τους για τον περαιτέρω σχεδιασμό πολιτικών για τη διαφύλαξή τους».

Το ΥΠΠΟΑ, μέσω της καθ’ ύλην αρμόδιας Διεύθυνσης Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, εφαρμόζει στην Ελλάδα τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, UNESCO 2003.

Στο πλαίσιο της Σύμβασης, η Ελλάδα δημιούργησε και εμπλουτίζει συστηματικά το Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, στο οποίο οι κοινότητες φορέων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς έχουν τη δυνατότητα να αναδείξουν τα στοιχεία που οι ίδιες θεωρούν σημαντικά για την ταυτότητά τους. Η εγγραφή τους στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας αποτελεί το πρώτο και καθοριστικό βήμα για τον σχεδιασμό πολιτικών για τη διαφύλαξη, της κάθε μιας από αυτές τις πολιτισμικές εκφράσεις, και τη μετάδοσή της στις νεότερες γενιές. Ο σχεδιασμός είναι συμμετοχικός. Δηλαδή, είναι μια διαδικασία διαλόγου μεταξύ διοίκησης, επιστημονικής κοινότητας και, κυρίως, των ίδιων των ομάδων, συλλόγων και κοινοτήτων των ανθρώπων που ασκούν αυτές τις πολιτισμικές εκφράσεις, τα στοιχεία της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς τους.

Η Εθνική Επιστημονική Επιτροπή κατά τη συνεδρίασή της, που πραγματοποιήθηκε στις 3/7/2020 εισηγήθηκε την εγγραφή των δεκαέξι αυτών στοιχείων άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς. Η εισήγηση της υιοθετήθηκε αμέσως από την κ. Λίνα Μενδώνη.

Τα στοιχεία που εγγράφονται στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας και μας αφορούν σαν Καβάλα είναι τα εξής:

Η καλλιέργεια και επεξεργασία των ανατολικών καπνών (Μακεδονία, Θράκη): Η καλλιέργεια του καπνού στη Μακεδονία και τη Θράκη διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και πολιτισμική συγκρότηση της περιοχής, όσο και στην οικονομία της. Η καπνοκαλλιέργεια συνδέεται άμεσα με τη διαμόρφωση του αγροτικού αλλά και του αστικού τοπίου των περιοχών, όπου άνθησε. Σήμερα η κοινότητα των φορέων καταβάλει προσπάθειες για την ανάδειξη της συλλογικής μνήμης που συνδέεται με την καπνοκαλλιέργεια, αλλά και με την ανάδειξη των εναλλακτικών χρήσεων του καπνού (γαστρονομία, κοσμητολογία κτλ.)

Η Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς ξεκινά κάθε Ιανουάριο, σύμφωνα με ορισμένο χρονοδιάγραμμα, την ετήσια διαδικασία, με τη δημόσια πρόσκληση την οποία απευθύνει για τον εμπλουτισμό του Εθνικού Ευρετηρίου. Τα Δελτία των νέων 16 εγγραφών υποβλήθηκαν το 2019. Έτυχαν συστηματικής επεξεργασίας από τη Διεύθυνση Νεότερης Πολιτιστικής Κληρονομιάς, την Εθνική Επιστημονική Επιτροπή για την Εφαρμογή στην Ελλάδα της Σύμβασης για τη Διαφύλαξη της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003), και φυσικά, τις ίδιες τις κοινότητες φορέων.