Άποψη - Γνώμη

Published on February 26th, 2022 | by fileto

0

Η Ουκρανία, η Κριμαία, η Ρωσία, η Γιάλτα και η Μεγάλη Αικατερίνη

Τα όσα συμβαίνουν σήμερα στην Ουκρανία δεν είναι μια φωτιά που άναψε ξαφνικά, αλλά έχει ρίζες εδώ και αιώνες στην ιστορία.

Για να μην πάμε πολύ βαθειά θα ξεκινήσουμε από το «Ελληνικό Σχέδιο» της Αικατερίνης για ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, με έδρα την Κωνσταντινούπολη και αυτοκράτορα τον εγγονό της Κωνσταντίνο, από την τσαρίνα Αικατερίνη την Μεγάλη.

Η μικρή Γερμανίδα πριγκίπισσα που έγινε η μεγαλύτερη τσαρίνα της απέραντης Ρωσικής Αυτοκρατορίας θα εκπληρώσει το όραμα του Μεγάλου Πέτρου για έξοδο στην θερμή Μαύρη Θάλασσα.

Και θα γίνει με το πρωτοφανές εγχείρημα της ναυτικής εκστρατείας από την Βαλτική στο Αιγαίο (γνωστό στην ελληνική ιστορία ως «τα Ορλοφικά»).

Είναι γνωστό ότι ο Λάμπρος Κατσώνης από επαναστάτης στο Αιγαίο θα επιβραβευθεί από την τσαρίνα με μιαν έκταση στην κριμαϊκή Γιάλτα, ένα κτήμα το οποίο ο ίδιος θα ονομάσει, όπως την γενέτειρά του, «Λεβάδεια». (Στον ίδιο χώρο, στο ανάκτορο «Λεβάντια» θα γίνει η Διάσκεψη της Γιάλτας το 1945).

Στην ίδια περιοχή κτήματα είχε ο Στάλιν, έχει ο Γκορμπατσόφ και ο Πούτιν.

Με τον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-56) οι Δυτικές Δυνάμεις αναστέλλουν την ρωσική επέκταση προς την Κωνσταντινούπολη, αλλά η Ρωσία επανέρχεται το 1877 με όχημα τον (βουλγαρικό-σλαβικό) εθνικισμό.

Οι Δυτικοί, για άλλη μια φορά, αποτρέπουν το ρωσικό δημιούργημα της «Μεγάλης Βουλγαρίας του Αγίου Στεφάνου» με το Συνέδριο του Βερολίνου. Η Ρωσία επεκτείνεται όμως ανεμπόδιστη στον Καύκασο και στην Κεντρική Ασία.

Η Μαύρη Θάλασσα, οι νέες ρωσικές κτήσεις στην Ασία, η Ανατολική Μεσόγειος, η Αίγυπτος και η Αφρική αποτελούν προνομιακά πεδία εμπορικών δραστηριοτήτων για Έλληνες ναυτικούς και επιχειρηματίες μέσα στο κλίμα της «πρώτης παγκοσμιοποίησης».

Η Κριμαία είναι περιοχή της Ρωσίας (μέχρι το 2014 ανήκε στην Ουκρανία), με υπερδισχιλιετή ιστορία και πληθώρα εποικισμών.

Πρόκειται για χερσόνησο που συνδέεται με την Ουκρανία με τον ισθμό του Περεκόπ και χωρίζεται από την ηπειρωτική Ρωσία από την Αζοφική Θάλασσα, τη Μαιώτιδα Λίμνη των αρχαίων Ελλήνων.

Το σημερινό της όνομα Κριμαία έχει μογγολική προέλευση, ενώ οι αρχαίοι Έλληνες την ονόμαζαν Ταυρίδα ή Ταυρική Χερσόνησο, από τους Ταύρους, ένα βαρβαρικό φύλο που κατοικούσε στην περιοχή.

Η Κριμαία, με πρωτεύουσα τη Συμφερούπολη, από το 63 π.Χ. που καταλήφθηκε από τους Ρωμαίους έως το 1441 που τα απομεινάρια της μογγολικής Χρυσής Ορδής ίδρυσαν το Χανάτο της Κριμαίας, παρέλασαν πολλοί υποψήφιοι κατακτητές από την περιοχή, αλλά κανείς δεν στέριωσε. Είχαμε κατά σειρά τους Γότθους, τους Ούνους, τους Βούλγαρους, τους Βυζαντινούς ως συνεχιστές των Ρωμαίων, τους τουρκογενείς Χαζάρους και Κουμάνους, τους Έλληνες της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, ενώ μερίδιο διεκδίκησαν στον εμπορικό τομέα οι Γενουάτες και οι Ενετοί.

Το 1853 ξεσπά ο Κριμαϊκός Πόλεμος, μία από τις μεγαλύτερες ένοπλες συγκρούσεις του 19ου αιώνα στον Ευρωπαϊκό χώρο, όταν οι Αγγλογάλλοι προσπάθησαν να προλάβουν τις επεκτατικές διαθέσεις της Ρωσίας πάνω στην θνήσκουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το μεγαλύτερο μέρος του πολέμου διεξήχθη στην Κριμαία, εξού και το όνομά του. Θα λήξει με ήττα της Ρωσίας στα πεδία των μαχών, ενώ με τη Συνθήκη των Παρισίων (30 Μαρτίου 1856) θα επιβεβαιωθεί η εδαφική ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Μία παράπλευρη συνέπεια του Κριμαϊκού Πολέμου ήταν ο ξεσηκωμός των υπόδουλων Ελλήνων της Ηπείρου, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας (1854), που δεν στέφθηκε από επιτυχία, εξαιτίας των διεθνών αντιδράσεων και της αποκήρυξής του από την ελληνική κυβέρνηση.

Μετά την επικράτηση της Οκτωβριανής Επανάστασης (25 Οκτωβρίου 1917) ξέσπασε εμφύλιος πόλεμος στη Ρωσία από αντιτιθέμενες δυνάμεις στο κομμουνιστικό καθεστώς των Μπολσεβίκων. Οι μεγάλες δυνάμεις βρήκαν την ευκαιρία να επέμβουν στο πλευρό των αντεπαναστατών. Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, με προτροπή της Γαλλίας, έστειλε στην Ουκρανία ένα σώμα στρατού (το οποίο έφυγε από την Καβάλα και συγκεκριμένα από ένα μικρό λιμάνι στις εκβολές του Στρυμόνα), που πήρε μέρος σε μάχες, όχι μόνο στην ηπειρωτική Ουκρανία, αλλά και στην Κριμαία. Η περιοχή άλλαξε πολλές φορές χέρια μεταξύ «Κόκκινων» και «Λευκών» και τελικά, μετά την οριστική επικράτηση των Μπολσεβίκων το 1921, ονομάστηκε Σοβιετική Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Κριμαίας.

Κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, η ναζιστική Γερμανία κατέλαβε την Κριμαία το καλοκαίρι του 1942 και την κράτησε για δύο χρόνια. Τον Μάιο του 1944 την ανακατέλαβε ο «Κόκκινος Στρατός» και σχεδόν αμέσως ο Στάλιν διέταξε την εκτόπιση όλων των μουσουλμάνων Τατάρων στην Κεντρική Ασία, επειδή είχαν συνεργαστεί με τους κατακτητές. Μαζί τους την πλήρωσαν και άλλες εθνότητες, μεταξύ αυτών και οι Έλληνες. Τον επόμενο χρόνο έγινε στη Γιάλτα της Κριμαίας μία κομβικής σημασίας συνδιάσκεψη των ηγετών των τριών μεγάλων συμμαχικών δυνάμεων (Ρούζβελτ, Στάλιν, Τσόρτσιλ), που καθόρισε τις τύχες του μεταπολεμικού κόσμου.

Η περιοχή της Κριμαίας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό διαρκή αναταραχή, αλλά τα πράγματα φαίνεται να ησυχάζουν, όταν το 1997 η Ουκρανία νοικιάζει για 20 χρόνια τον ναύσταθμο της Σεβαστούπολης στη Ρωσία. Οι ρωσικές δυνάμεις παραμένουν στην Κριμαία και εγγυώνται κατά κάποιο τρόπο την εξασφάλιση των δικαιωμάτων των ρωσόφωνης πλειονότητας. Τρία χρόνια νωρίτερα, η Ρωσία είχε υπογράψει το «Μνημόνιο της Βουδαπέστης» μαζί με τις άλλες τέσσερις πυρηνικές δυνάμεις της εποχής (Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ, Κίνα), με το οποίο εγγυάτο την εδαφική ακεραιότητα της Ουκρανίας.

Και φτάνουμε στις 21 Νοεμβρίου του 2013, όταν ξεσπά λαϊκή αντίδραση στην Ουκρανία, εξαιτίας της άρνησης του φιλορώσου προέδρου Γιανούκοβιτς να υπογράψει τη συμφωνία σύνδεσης της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Οι καθημερινές διαδηλώσεις στην κεντρική πλατεία του Κιέβου «Μαϊντάν» λαμβάνουν κινηματικό χαρακτήρα και στις 22 Φεβρουαρίου του 2014 ο πρόεδρος Γιανούκοβιτς εγκαταλείπει την εξουσία, κάτω από το βάρος της διογκούμενης λαϊκής πίεσης.

Οι ρωσόφωνοι της Κριμαίας βρίσκουν την ευκαιρία να θέσουν υπό τον πλήρη έλεγχό τους την περιοχή, παρά την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας, και με το δημοψήφισμα της 16 Μαρτίου να ζητούν την επανένταξή τους στη μητέρα Ρωσία. Δυο μέρες αργότερα η Κριμαία ενσωματώθηκε στην Ρωσική Ομοσπονδία, παρά την αντίδραση της Ουκρανίας και της Δύσης, που δεν αναγνωρίζουν μέχρι σήμερα την προσάρτησή της.

Και έτσι φτάσαμε στο σήμερα, Φλεβάρης 2022! 


About the Author



Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Back to Top ↑