Published on July 13th, 2020 | by fileto

Ερντογάν δεν έχεις ανάγκη από Βασιβουζούκους…

Δεν θα χύσω μελάνι για την απόφαση του Ταγίπ Ερντογάν να μετατρέψει την Αγία Σοφιά σε τζαμί, απλά φαίνεται ότι η ιστορία με τους βασιβουζούκους έχει μπει στο DNA των Τούρκων πολιτικών και έχει μπολιαστεί καλά στην νεα νοοτροπία τους εκατοντάδες χρόνια μετά σχεδόν πέντε αιώνες!

Πολλοί συγγραφείς, που ασχολούνται με την ιστορία της πτώσης του Βυζαντίου, αναφέρονται στους βασιβουζούκους Τούρκους.

Παρά του ότι ο αναγνώστης καταλαβαίνει, από τα συμφραζόμενα, ότι πρόκειται για άτακτους, δεν εξηγεί κανείς, ποιοι είναι οι Βασιβουζούκοι.

Η λέξη βασιβουζούκος και πιο σωστά μπασιμποζούκος (το σ δασύ, ως ch). προέρχεται από την σύνθετη τούρκικη λέξη μπας (= κεφαλή) και μποζούκ (= χαλασμένος) δηλαδή κακoκέφαλος και χρησιμοποιείται για τον ιδιαίτερα απείθαρχο, άγριο, θηριώδη. Κατ΄ επέκταση η λέξη βασιβουκισμός υπονοεί πράξη που υπενθυμίζει τις αυθαιρεσίες και τις θηριωδίες των βασιβουζούκων. Η λέξη βασιβουζούκος κατάντησε συνώνυμη προς τον ληστή και τον κακούργο, που εμπνέει τρόμο για τις θηριωδίες του.

Οι Βασιβουζούκοι ήταν ασιατική, τουρανική φυλή, που χρησιμοποιήθηκε από τον Μωάμεθ τον Πορθητή σαν προφυλακή κατά την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ήταν ικανοί ιππείς, γι΄ αυτό παλαιότερα, σε ορισμένες περιοχές της Τουρκίας, οι έφιπποι αστυνομικοί ονομαζόταν βασιβουζούκοι.

Η λέξη βασιβουζούκος είναι άγνωστη, στα πρώτα χρόνια της τουρκικής ιστορίας. Επινοήθηκε αργότερα, όταν εισήχθη στην Τουρκία το νεότερο στρατιωτικό σύστημα. Συνήθως την λέξη μπασή-μποζούκ την χρησιμοποιούσαν για να υποδηλώσουν κάθε ένα μη στρατιωτικό, δηλαδή κατ΄ αντιδιαστολή προς το στρατιώτης.

Κατά τον ΙΘ΄ αιώνα βασιβουζούκοι ονομάζονται οι άτακτοι, που δεν υπόκεινται σε τακτική στρατιωτική πειθαρχία. Οι βασιβουζούκοι αντικαθιστούν την εποχή εκείνη τους ακιντζήδες, που στα πρώτα χρόνια της τούρκικης ιστορίας καταδυναστεύουν τον απλό λαό και αργότερα η λέξη ακιντζής σημαίνει ληστής των βουνών, που ηρωποιείται στα μάτια του λαού. Το όνομα ακιντζής καταλήγει στα Ελληνικά τσακιντζής και γίνεται συνώνυμο του λαϊκού ήρωαςΤσακιντζή, (παιδικό περιοδικό της δεκαετίας του 1950 και λαϊκό τραγούδι της δεκαετίας του 1960 στην Ελλάδα).

Η επαρχία Μεσημβρίας στα δυτικά παράλια του Εύξεινου Πόντου είχε χάσει μεγάλο μέρος του ελληνικού πληθυσμού της κατά το 19ο αιώνα, καθώς πολλοί Έλληνες είχαν καταφύγει στις Παραδουνάβιες Ηγεμονίες και τη Ρωσία κατά το Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1828-1829. Μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, οι Έλληνες της περιοχής υπέφεραν από τη δράση των βασιβουζούκων και των Κιρκασίων (Κερκέζων), που είχαν καταφύγει ως πρόσφυγες σε εδάφη της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Μετά το 1878, η ελληνική κοινότητα Μεσημβρίας είχε υποστεί μεγάλη συρρίκνωση και πολλοί κάτοικοι της μετανάστευσαν στην Αγχίαλο, τη Βάρνα, τον Πύργο, την Κωνστάντζα και αλλού.

Η Απριλιανή εξέγερση του 1876 αποτελεί το αποκορύφωμα του απελευθερωτικού αγώνα του βουλγαρικού λαού κατά της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Η Απριλιανή εξέγερση βάζει το Βουλγαρικό Εθνικό ζήτημα στην διεθνή σκηνή και επιβάλει την ανάγκη της άμεσης επίλυσης του και είχε ως αποτέλεσμα την διεθνή διάσκεψη στην Κωνσταντινούπολη και το Ρωσοτουρκικό πόλεμο από το 1877-1878.

Η γρήγορη εξάπλωση της εξέγερσης ανησύχησε τις τουρκικές αρχές. Η Υψηλή Πύλη προέβη στη γρήγορη κατάπνιξη της, στέλνοντας οπλισμένα στρατεύματα και βασιβουζούκους. Παρ’ όλο που είναι ανεπαρκώς οπλισμένοι οι Βούλγαροι προβάλλουν αντίσταση: Ύστερα από άνιση μάχη στις 26 Απριλίου 1876 οι βασιβουζούκοι του αρχηγού Τοσούν Μπέη έβαλαν φωτιά στην πόλη Κλεισούρα. Λίγες μέρες αργότερα, στις 30 Απριλίου, κατέλαβαν και την πόλη Παναγκιουρίστε.

Κατά τις εξεγέρσεις στη Βουλγαρία, ή Υψηλή Πύλη , αποφεύγει στην αρχή να κινητοποίηση τακτικό στρατό. Για την καταστολή των κινημάτων και για την τρομοκράτηση των εκεί χριστιανικών πληθυσμών μεταχειρίσθηκε εθελοντικά σώματα άτακτων, εφίππων η πεζών, που αποκαλούνται τότε βασιβουζούκοι, για να υποδηλωθεί ότι δεν πρόκειται περί τακτικού στρατού.

Οι βασιβουζούκοι στην Βουλγαρία, την εποχή εκείνη εκτράπηκαν σε κάθε είδους λεηλασία, αρπαγές ενάντια στον πληθυσμό, και η λέξη βασιβουζούκος κατάντησε συνώνυμη προς τον ληστή και τον κακούργο, που εμπνέει τρόμο για τις θηριωδίες του. Τα κακουργήματα των βασιβουζούκων στις πόλεις Παναγκιουρίστε, Περουσίτσα και ιδιαίτερα στο Μπατάκ της Βουλγαρίας το 1877, έγιναν γνωστά στην Ευρώπη από μια ανταπόκριση ενός ΄Αγγλου δημοσιογράφου και ενός Αμερικανού προξένου, που τις κατήγγειλαν στην ευρωπαϊκή δημόσια γνώμη. Ο τότε ηγέτης του αγγλικού φιλελευθέρου κόμματος Ουίλλιαμ Γλάδστων με το ιστορικό του φυλλάδιο με τον τίτλο Bulgarian atrocities «Βουλγαρικαί θηριωδίαι» εξήγειρε την αγανάκτηση ολοκλήρου του κόσμου.

Η ευρύτερη περιοχή της Βορειανατολικής Θράκης, είχε υποστεί τα πάνδεινα κατά τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο, όπως ιστορείται σε σειρά διπλωματικών εγγράφων. Η εφημερίδα «Παλιγενεσία» των Αθηνών στις 24 Ιανουαρίου 1878 δημοσίευσε μια εκτενή ανταπόκριση, για τις συνέπειες του Ρωσοτουρκικού πολέμου, σημειώνοντας:

«Ολόκληρα χωρία κατεστράφησαν υπό της πυρκαϊάς και της μαχαίρας του βασιβουζούκου. 43 περίπου εισίν τα καταστραφέντα χωρία και αι κωμοπόλεις μεταξύ των οποίων πλείστοι καλλιπύργωτοι και αριθμούσαι χιλιάδας κατοίκων, δεν έχουσι πλέον μίαν οικοδομήν ούτε ένα κάτοικον ζώντα. Ούτω π .χ. το Στακτοχώριον, χωρίον καθαρώς ελληνικόν απέχον 3-4 ώρας του Πύργου και αριθμόν περί τας 200 οικίας, έχει επιζώντα πέντε μόνον άτομα, ων αι αφηγήσεις είναι σπαρακτικώταται. Οι κάτοικοι αυτού ίνα σωθώσιν εκλείσθησαν εις τον ναόν του χωρίου, όπου μετά βάσανον δύο όλων ημερών κατεκάησαν πάντες.